شیخ بسحاق اطعمه شیرازی، بخش ششم مستند آرمیدگان خاک مصلی

شیخ بسحاق اطعمه

شیخ ابواسحاق حلاج اطعمه

جمال الدین یا فخرالدین ابوسحاق حلاج اطعمه شیرازی مشهور به شیخ بسحاق اطعمه، در نیمه قرن هشتم هجری در شیراز زاده شد. شهرت او به خاطر سرودن دیوان کنزالاشتها است. او شاعری نقیضه پرداز بود که با تضمین شعر شاعران بزرگ ایران به شهرت رسیده است. ازجمله شاعرانی که بسحاق برای آنها نقیضه ‌پردازی کرده است، می‌توان از حافظ، سعدی، مولوی، فردوسی، سلمان ساوجی و شاه نعمت‌‌‌الله ولی نام برد. بسحاق در مدرسه سنغری شیراز مقیم بوده است و با دانش های زمانه خود آشنایی داشته است.

دیوان اشعار شیخ بسحاق اطعمه، منبع بزرگی برای شناخت فرهنگ مردم شیراز و ایران در قرن هشتم هجری است. او در اشعارش به بسیاری از خوراک های ایرانی اشاره کرده است و حتی شیوه پختن و مواد لازم این خوراکی ها را نیزمی توان ازمیان شعرهای او تشخیص داد. شعرهای  او آیئنه تمام نمای روزگاری است که مردم به سختی زندگی می کرده اند و هر کسی توان به دست آوردن غذاهای رنگارنگ را نداشته واو به عنوان مرشد گرسنگان از این سختی ها رنج می برده است.

از سروده‌های او چنین برمی‌آید که مردم آن روزگارغذاها را بیشتر با گوشت، دنبه، پیاز یا سیر، گندم، جو یا ذرت، کشک و ادویه تهیه می کرده اند. غذای فقرا به جای گوشت، شکنبه و سیرابی و روده بوده است. ارزن و بلوط نیز جای گندم و برنج را در آن گرفته بوده است.هویج، شلغم، چغندر، ترب، کلم و تَره نیز ازجمله سبزیجات و مواد غذایی مورد استفادۀ فقرا ست .

آرامگاه شیخ اطعمه در تکیه چهل تنان شیراز واقع شده و سنگ قبری قدیمی نیز داشته است که سالیان پیش به سرقت رفته است.هرچند که امروزه این شاعر طنز سرا در بین مردم چندان شناخته شده نیست؛ اما در گذشته شیرازی ها اعتقاد داشته اند که هرکس شب جمعه بر مزارشیخ حاضر شود و فاتحه ای برای او بخواند و سپس غذایی را آرزو کند، به زودی آرزویش برآورده خواهد شد.

دیوان شیخ بسحاق اطعمه

کلیات بسحاق نخستین‌بار در ۱۳۰۳ قمری در استانبول به کوشش میرزا حبیب اصفهانی چاپ شده است. اولین چاپ این کتاب در ایران به سال ۱۳۰۶ قمری در تهران و به همت آقا علی صورت گرفت که بسیار مغلوط و بی‌نظم است. در ۱۳۲۰ خورشیدی کتابفروشی معرفت شیراز نسخۀ استانبول را به چاپ رساند. همین نسخه در ۱۳۶۰ خورشیدی دوباره تجدید چاپ شد. آخرین چاپ این کتاب در ۱۳۸۲ خورشیدی به کوشش منصور رستگار فسایی منتشر شده است که با مقابلۀ چند نسخۀ خطی صورت گرفته و مقدمۀ مفصلی نیز دارد.

آرمیدگان خاک مصلی

شیخ بسحاق اطعمه شیرازی یکی از هزاران نفری است که در خاک مصلی  آرام گرفته است.
هدف از ساخت مستند شش گانه آرمیدگان خاک مصلی که به سفارش سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز، در نوروز ۱۴۰۱ خورشیدی تهیه شد؛ شناساندن بزرگان مدفون در خاک مصلی به همگان است.

در بخش ششم این برنامه که به شیخ بسحاق اطعمه شیرازی  اختصاص دارد؛ جناب دکتر عبدالرضا قیصری ، شاعر و طنز پرداز درباره این شاعر شیرازی سخن گفته است و صدف رحیمی از ادب آموزان موسسه مشاعره و خلاقیت حدیث آرزومندی، شعری از دیوان کنز الاشتها را می خواند.

بخش ششم آرمیدگان خاک مصلی

تهیه کننده: سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز (بخش گردشگری)
کارگردان: بهنازعباسی
گوینده: مریم السادات زارعیان
تصویر بردار و تدوین: برادران شریفی

 

پیشنهاد مطالعه:

ثبت نام در کلاس مشاعره شعر به گویش شیرازی

امتیاز شما

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *